พระปฐมบรมราชโองการ

พระปฐมบรมราชโองการ คือพระบรมราชโองการครั้งแรกของพระมหากษัตริย์ที่ทรงรับบรมราชาภิเษกแล้ว
เมื่อทรงรับพระสุพรรณบัฏจารึกพระปรมาภิไธย เครื่องขัตติยราชวราภรณ์ [เคฺรื่อง-ขัด-ติ-ยะ-ราด-ชะ-วะ-รา-พอน] เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ [เบ็น-จะ-ราด-ชะ-กะ-กุด-ทะ-พัน]
และเครื่องราชูปโภคแล้วหัวหน้าพราหมณ์กราบบังคับทูลถวายพระพรชัยมงคล [ไช-ยะ-มง-คน] ด้วยภาษามคธและภาษาไทย
พระมหากษัตริย์จะมีพระราชดำรัสตอบเรียกว่า พระปฐมบรมราชโองการ ซึ่งเนื้อความเป็นการพระราชทานอารักขาแก่ประชาชนชาวไทย

ตั้งแต่รัชกาลที่ ๑ ถึงรัชกาลที่ ๕ เมื่อบรมราชาภิเษกครั้งแรก มีพระปฐมบรมราชโองการเป็นภาษาไทย
ต่อมาในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของรัชกาลที่ ๕ ครั้งหลัง ได้มีพระปฐมบรมราชโองการเป็นภาษามคธเพิ่มขึ้นอีกภาษาหนึ่ง

พระปฐมบรมราชโองการของรัชกาลที่ ๑ พระราชทานว่า “พรรณพฤกษ ชลธี แลสิ่งของในแผ่นดิน ทั่วเขตพระนคร ซึ่งหาผู้หวงแหนมิได้นั้น ตามแต่สมณชีพราหมณาจารย์ราษฎรปรารถนามาเถิด...”

พระปฐมบรมราชโองการของรัชกาลที่ ๒ ถึงรัชกาลที่ ๗ มีข้อความแตกต่างกันบ้าง แต่ความหมายคล้ายกับของรัชกาลที่ ๑

ส่วนรัชกาลที่ ๙ มีพระปฐมบรมราชโองการเป็นภาษาไทยว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม”

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------