เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ (๑)

เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ ประกอบด้วยคำว่า เครื่องเบญจ [เบ็น-จะ] ราช [รา-ชะ] และกกุธภัณฑ์ [กะ-กุด-ทะ-พัน]
คำว่าเบญจ [เบ็น-จะ] แปลว่า ๕ คำว่า กกุธภัณฑ์ [กะ-กุด-ทะ-พัน] หมายถึง สิ่งของเครื่องใช้ที่เป็นเครื่องหมายแสดงความเป็นพระราชา
เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ จึงหมายถึงสิ่งของเครื่องใช้ ๕ สิ่งที่เป็นเครื่องหมายแสดงความเป็นพระราชา 

ตามตำราราชาภิเษกครั้งกรุงศรีอยุธยา เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ ได้แก่ พระมหามงกุฎ พระขรรค์ไชยศรี [พฺระ-ขัน-ไช-สี] พัชนีฝักมะขาม [พัด-ชะ-นี-ฝัก-มะ-ขาม] ธารพระกร และฉลองพระบาท
ในสมัยรัตนโกสินทร์ เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ของรัชกาลที่ ๑ ยังคงเหมือนสมัยอยุธยา ครั้นถึงสมัยรัชกาลที่ ๒ และรัชกาลที่ ๓ เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์มีพระมหาเศวตฉัตรอยู่ด้วย
แต่ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๔ เป็นต้นมา เครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์ ได้แก่ พระมหาพิชัยมงกุฎ พระแสงขรรค์ชัยศรี [พฺระ-แสง-ขัน-ไช-สี] ธารพระกร วาลวิชนี [วา-ละ-วิด-ชะ-นี] (พัชนีกับพระแส้จามรี) และฉลองพระบาท
โดยมิได้นับพระมหาเศวตฉัตรรวมอยู่ในเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------